Κατεύθυνση ενός αντικειμένου η σημείου πάνω στη Γη χαρακτηρίζουμε τη σχετική του θέση ως προς ένα άλλο που θεωρείται σαν αρχή, χωρίς να λαμβάνεται υπ’ όψη ως κριτήριο η μεταξύ τους απόσταση. Η πιο συγκεκριμένη σαφής και πρακτικά κατανοητή κατεύθυνση πάνω στη Γη είναι εκείνη που είναι προσανατολισμένη στη κατεύθυνση του Βορρά-Νότου.
Η κατεύθυνση του Βορρά γίνεται νοητή πάνω στη γήινη σφαίρα με την εφαπτόμενη στο μεσημβρινό ενός συγκεκριμένου τόπου η οποία λέγεται μεσημβρινή γραμμή.
Με βάση τα παραπάνω έχουμε την Βόρεια κατεύθυνση την αντίθετη της Νότια κατεύθυνση. Η κατεύθυνση προς την πλευρά που ανατέλλουν ο ήλιος και τα αστέρια δηλαδή η δεξιά πλευρά καθενός είμαστε στραμμένοι προς Βορρά, χαρακτηρίζεται ως Ανατολική κατεύθυνση .Η αντίθεση της προς την πλευρά που δύουν ο ήλιος και τα αστέρια δηλαδή η Αριστερή καθώς είμαστε στραμμένοι προς Βορρά χαρακτηρίζεται ως Δυτική κατεύθυνση .
Στη ναυσιπλοΐα η κατεύθυνση εκφράζεται σε μοίρες με αρχή μετρήσεως την κατεύθυνση το βορρά ή της πλώρης του πλοίου.
Τρεις είναι οι κατευθύνσεις που χρησιμοποιούνται:
Αληθής Βορράς (Βλ) (True North)
Είναι η κατεύθυνση του Βορείου γεωγραφικού πόλου της Γης, την οποία για κάθε τόπο δίνει η μεσημβρινή γραμμή του τόπου, δηλαδή η εφαπτόμενη του μεσημβρινού στον τόπο.
Μαγνητικός Βορράς (Bμ) (Magnetic North)
Είναι η κατεύθυνση που δείχνει η μαγνητική βελόνη όταν επηρεάζεται μόνο από το γήινο μαγνητικό πεδίο ,επειδή η γη συμπεριφέρεται στο Σύμπαν σαν ένας τεράστιος μαγνήτης με συνέπεια να έλκει και να έλκεται από τα άλλα ουράνια σώματα .
Βορράς πυξίδας (Bπ) (Compass North)
Είναι η κατεύθυνση που δείχνει η βελόνη της μαγνητικής πυξίδας που επηρεάζεται από το γήινο μαγνητικό πεδίο και το πεδίο του μαγνητικού του σιδερένιου πλοίου στο οποίο βρίσκεται η πυξίδα .
Η κατεύθυνση της πλώρης του πλοίου αντιπροσωπεύεται από το διάμηκες αυτού το οποίο είναι η νοητή γραμμή πλώρης –πρύμης.
Απόκλιση (Variation).
Είναι η γωνία που σχηματίζεται μεταξύ του Αληθινού Βορρά και του Μαγνητικού Βορρά. Χαρακτηρίζεται ως Ανατολική/ δεξιά/ θετική/ East (Α/δ/+Ε) η Δυτική/ Αριστερή/ Αρνητική/ West / (-/Δ/ρ/-/w), ανάλογα αν ο μαγνητικός Βορράς ευρίσκεται Δεξιά η Αριστερά του Αληθή Βορρά.
H απόκλιση μεταβάλλεται από
(1) Τόπο σε τόπο
(2) Με το χρόνο
(3) Λόγω μαγνητικών διαταραχών
Η τιμή της απόκλισης για ορισμένο τόπο και χρόνο καθώς και η ετήσια μεταβολή της μπορεί να υπολογισθεί.
Παρεκτροπή (Tr) (Deviation)
Είναι η γωνία που σχηματίζεται μεταξύ του/Δεξιά Μαγνητικού Βορρά και του Βορρά Πυξίδας .Χαρακτηρίζεται ως θετική/Ανατολική (+/Α/δ/ε) η Αρνητική/Δυτική/Αριστερή/West/(-/Δ/e/w), ανάλογα αν ο Βορράς Πυξίδας ευρίσκεται Δεξιά η Αριστερά του Μαγνητικού Βορρά.
Η παρεκτροπή μεταβάλλεται:
(1) Από πυξίδα σε πυξίδα
(2) Με την πορεία του πλοίου
Οι τιμές της παρεκτροπής παρέχονται από ειδικό πινακίδιο παρεκτροπών με το οποίο πρέπει να είναι εφοδιασμένο το πλοίο.
Παραλλαγή(Πρ) Compass Error
Είναι η γωνία που σχηματίζει ο Αληθής Βορράς με το Βορρά πυξίδας. Χαρακτηρίζεται ως θετική/ Ανατολική / Δεξιά/East(+/A/δ/Ε) ή Αρνητική/Δυτική
Αριστερή/West/ (-/Δ/ρ/Ν).
Η παραλλαγή αποτελεί το αλγεβρικό άθροισμα της Αποκλίσεως και της Παρεκτροπής κατά το οποίο θα πρέπει να διορθώνονται οι ενδείξεις των πυξίδων για να ανταποκρίνονται στις αληθείς και αντίστροφα .
